تجدید نظر طلبى در آیین وهابیت
تجدید نظر طلبى در آیین وهابیت
وهّابى گرى بر اساس سَلَفى گرى استوار مى باشد که با هر نوع تجدّد و دگرگونى در زندگى بشر مخالف است. روزى که عبدالعزیز بن عبدالرحمان در سال 1344ق بر حرمین شریفین مسلّط شد ناچار بود که وضع حکومت خود را با اوضاع روز جهان تطبیق دهد و زندگى وهابیان را، که بر اساس زندگى بدوى استوار بود، دگرگون سازد. لذا با ورود مظاهر تمدن جدید از قبیل تلگراف و تلفن و دوچرخه و اتومبیل و... موافقت کرد و این خود خشم پیروان متعصب او را برانگیخت و غائله فجیع و خونین «اخوان» را پدید آورد که در تاریخ، مشهور است.
احمد امین، نویسنده مصرى، ضمن بحث درباره وهابیان، سخنى دارد که معرّف اندیشه واقعى آنان است و نشان مى دهد که آنچه امروز از آنان مى بینیم، با معتقدات پیشین آنها کاملاً مخالف است. احمد امین مى نویسد:
وهّابیان درباره تمدن جدید و خواسته هاى آن، دقت و فکر نکردند. بسیارى از ایشان، غیر از کشور خود، کشورهاى دیگر اسلامى را به این علّت که به زعم آنان بدعتهایى در آنها رواج دارد، مملکت اسلامى نمى دانستند و معتقد بودند که باید با آنها جنگید.
زمانى که ابن سعود روى کار آمد، خود را با دو نیرو مواجه دید که ناگزیر با آنها کنار مى آمد. نخست: زمامداران امور دینى در نجد که سخت به تعالیم
محمد بن عبدالوهاب پایبند بودند و با هر چیز تازه اى بشدت مخالفت مى کردند. دوم: موج تمدن جدید که نظام حکومت، بسیارى از ابزار و وسایل آن را لازم داشت.
حکومت، حد وسط میان دو نیرو را گرفت. به این معنا که سایر ممالک اسلامى را مسلمان دانست و نیز در جنب تعلیمات دینى، تعلیمات مدنى را قرار داد و اداره حکومت را بر گونه اى از نظام جدید استوار ساخت.(1)
خوشبختانه، اولیاى حکومت سعودى چندى است از منطق و مقرّرات خشک و دست و پاگیر وهابیّت در طرد «سنن و مواریث تاریخى مشترک» مسلمین و برخورد خشن و زننده با مقدسات آنان و نیز نفى هر پدیده نوظهور به بهانه «بدعت»، به ستوه آمده اند و این امر، همراه با ملاحظه واقعیّتهاى عُریان و اغماض ناپذیر(چون فشار و تحکّم روز افزون آمریکا و اسرائیل به ممالک اسلامى و عربى، و حضور جدّى و مؤثر جمهورى اسلامى ایران در کانون رهبرى مبارزات ضد صهیونیستى و همزیستى مسالمت آمیز آن با همسایگان خویش ) سبب شده است که اندک اندک تعدیلى در رفتار آنان نسبت به ایران اسلامى و بالاتر از آن، تجدید نظر در قبولِ آموزه هاى خشک وهّابیت و تکفیر مسلمین به وجود آید. از حکومتى که هم اکنون عنوان «خادم الحرمین» بر خود گرفته و «میزبان» امّت بزرگ اسلام در اجتماع با شکوه حج به شمار مى رود، جز این تعدیل رویّه و تجدید نظر، زیبنده نیست...
1 . زعماء الاصلاح فى العصر الحدیث، احمد امین، ص 20ـ21.
