کیفیت پیدایش و نشو و نماى شیعه
کیفیت پیدایش و نشو و نماى شیعه
آغاز پیدایش شیعه و کیفت آن:
آغاز پیدایش شیعه را که براى اولین بار به شیعه على علیه السلام (اولین پیشوا از پیشوایان اهلبیت علیهم السلام) معروف شدند همان زمانِ حیات پیغمبراکرمباید دانست و جریان ظهور وپیشرفت دعوت اسلامى در بیستوسه سال زمان بعثت موجباتزیادى در برداشت که طبعاً پیدایش چنین جمعیتى را در میان یاران پیغمبر اکرم صلى الله علیه و آله[1] ایجاب مىکرد.
1. پیغمبر اکرم در اولین روزهاى بعثت که به نص قرآن مأموریت یافت که خویشان نزدیکتر خود را بدین خود دعوت کند[2] صریحا به ایشان فرمود که هر یک از شما به اجابت دعوت من سبقت گیرد وزیر و جانشین و وصى من است على علیه السلام پیش از همه مبادرت نموده اسلام را پذیرفت و پیغمبر اکرم ایمان او را پذیرفت و وعدههاى خود را[3] تقبل نمود. عادتاً محال است که رهبر نهضتى در اولین روز نهضت و قیام خود یکى از یاران نهضت را به سمت وزیرى و جانشینى به بیگانگان معرفى کند، ولى به یاران و دوستان سر تا پا فداکار خود نشناساند یا تنها او را با امتیاز وزیرى و جانشینى بشناسد و بشناساند ولى در تمام دوره زندگى و دعوت خود، او را از وظایف وزیرى معزول و احترام مقام جانشینى او را نادیده گرفته و هیچگونه فرقى میان او و دیگران نگذارد.
2. پیغمبر اکرم صلى الله علیه و آله به موجب چندین روایت مستفیض و متواتر که سنى و شیعه روایت کردهاند تصریح فرموده که على علیه السلام[4] در قول و فعل خود، از خطا و معصیت مصون است هر سخنى که گوید و هر کارى که کند با دعوت دینى مطابقت کامل دارد و داناترین[5] مردم است به معارف و شرایع اسلام.
3. على علیه السلام خدمات گرانبهایى انجام داده و فداکارىهاى شگفت انگیزى کرده بود مانند خوابیدن در بستر پیغمبر اکرم در شب هجرت[6] و فتوحاتى که در جنگهاى بدر و احد و خندق و خیبر بهدست وى صورت گرفته بودکه اگر پاى وى در یکى از این وقایع در میان نبود اسلام و اسلامیان به دست دشمنان حق ریشه کن شده بودند.[7]
4. جریان غدیر خم که پیغمبر اکرم صلى الله علیه و آله در آنجا على علیه السلام را به ولایت عامه مردم نصب و معرفى کرده و او را مانند خود متولى قرار داده بود.[8]
بدیهى است این چنین امتیازها و فضائل اختصاصى دیگر که مورد اتفاق همگان بود[9] و علاقه مفرطى[10] که پیغمبر اکرم به على علیه السلام داشت طبعاً عدهاى از یاران پیغمبر اکرم صلى الله علیه و آله را که شیفتگان فضیلت و حقیقت بودند بر این وا مىداشت که على علیه السلام را دوست داشته به دورش گرد آیند و از وى پیروى کنند چنانکه عدهاى را بر حسد و کینه آنحضرت وامىداشت.
گذشته از همه اینها عبارتِ «شیعه على» و «شیعه اهل بیت» در سخنان پیغمبر اکرم صلى الله علیه و آله بسیار دیده مىشود.[11][12]
[1] ( 1). اولین اسمى که در زمان رسول خدا پیدا شد شیعه بود که سلمان و ابوذر و مقداد و عمار با این اسم مشهور شدند.« حاضر العالم الاسلامى، ج 1، ص 188»
[2] ( 2). شعراء، آیه 215
[3] ( 3). در ذیل این حدیث على علیه السلام مىفرماید: من که از همه کوچکتر بودم عرض کردم: من وزیر تو مىشوم پیغمبردستش را به گردن من گذاشته فرمود: این شخص برادر و وصى و جانشین من مىباشد باید از او اطاعت نمایید مردم مىخندیدند و به ابىطالب مىگفتند: تو را امر کرد که از پسرت اطاعت کنى.« تاریخ طبرى، ج 2، ص 63؛ تاریخ ابىالفداء، ج 1، ص 116؛ البدایة و النهایة، ج 3، ص 39؛ غایة المرام، ص 320»
[4] ( 1). ام سلمه مىگوید: پیغمبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمود: على همیشه با حق و قرآن است و حق و قرآن نیز همیشه با اوست و تاقیامت از هم جدا نخواهند شد. این حدیث با 15 طریق از عامه و 11 طریق از خاصه نقل شده و ام سلمه و ابنعباس و ابوبکر و عائشه و على علیه السلام و ابوسعید خدرى و ابولیلى و ابوایوب انصارى از راویان آن هستند.« غایةالمرام بحرانى ص 539- 540».
پیغمبر فرمود: خدا على را رحمت کند که همیشه حق با اوست.« البدایة و النهایة، ج 7، ص 36»
[5] ( 2). پیغمبر فرمود: حکمت ده قسمت شده نه جزء آن بهره على و یک جزء آن در میان تمام مردم قسمت شده است« البدایة و النهایة، ج 7، ص 359»
[6] ( 3). هنگامى که کفار مکه تصمیم گرفتند محمد صلى الله علیه و آله را به قتل رسانند و اطراف خانهاش را محاصره کردندپیغمبر صلى الله علیه و آله تصمیم گرفت به مدینه هجرت کند به على فرمود: آیا تو حاضرى شب در بستر من بخوابى تا گمان برند من خوابیدهام و از تعقیب ایشان در امان باشم على در آن وضع خطرناک این پیشنهاد را با آغوش باز پذیرفت
[7] ( 1). تواریخ و جوامع حدیث
[8] ( 2). حدیث غدیر از احادیث مسلمه میان سنى و شیعه مىباشد و متجاوز از صد نفر صحابى با سندها و عبارتهاى مختلف آن را نقل نمودهاند و در کتب عامه و خاصه ضبط شده براى تفصیل به کتاب غایةالمرام، ص 79 و عبقاتالانوار و الغدیر مراجعه شود
[9] ( 3). تاریخ یعقوبى، ج 2، ص 137 و 140؛ تاریخ ابىالفداء، ج 1، ص 156؛ صحیح بخارى، ج 4، ص 107؛ مروج الذهب، ج 2، ص 437؛ ابن ابىالحدید، ج 1، ص 127 و 161
[10] ( 4). صحیح مسلم، ج 5، ص 176؛ صحیح بخارى، ج 4، ص 207؛ مروج الذهب، ج 2، ص 23 و ج 2، ص 437؛ تاریخ ابىالفداء، ج 1، ص 127 و 181
[11] ( 5). جابر مىگوید: نزد پیغمبر بودیم که على از دور نمایان شد پیغمبر فرمود: سوگند به کسى که جانم بهدست اوست این شخص و شیعیانش در قیامت رستگار خواهند بود، ابنعباس مىگوید وقتى آیه:\i« إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ أُولئِکَ هُمْ خَیْرُ الْبَرِیَّةِ»\E نازل شد پیغمبر به على فرمود: مصداق این آیه تو و شیعیانت مىباشید که در قیامت خشنود خواهید بود و خدا هم از شما راضى است این دو حدیث و چندین حدیث دیگر در کتاب الدرالمنثور، ج 1، ص 379 و غایة المرام، ص 326
[12] طباطبایى، محمد حسین، شیعه در اسلام (طبع جدید)، 1جلد، موسسه بوستان کتاب (مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم) - قم، چاپ: پنجم، 1388.
